Redresör, trafo veya dağıtım merkezlerindeki teçhizatların DC enerji ihtiyacını karşılayan, burada bulunan doğru akım yüklerine sürekli bağlı olan, sabit gerilimli, şebeke gerilimi değişimine göre otomatik regülasyonlu, yarı iletken tabanlı bir cihazdır.
Özellikle doğru akım gerektiren cihazların çalıştırılması için kullanılır. Redresörler, diyotlar gibi yarı iletken bileşenler veya doğrultma köprüleri kullanılarak tasarlanabilir.
İçerisinde akü gruplarının da yer aldığı akülü redresör cihazı, bulunduğu trafo merkezindeki orta gerilim hücrelerinin motor ve açma kapama bobinlerini, aydınlatma lambalarını, sinyal lambalarını ve bunlara benzer ekipmanları besler. Şebeke besleme gerilimi 220VAC iken redresörün çıkış gerilimi 24VDC, 48VDC veya 110VDC olabilir.
Redresör Çalışma Prensibi
Redresörlerin çalışma prensibi, alternatif akımı (AC) doğru akıma (DC) dönüştürmek için yarı iletken elemanlar (genellikle diyotlar) kullanmaya dayanır.
Temel prensip şu şekildedir:
AC Giriş Sinyali: Redresör, girişine gelen AC sinyalini alır. Bu sinyal, belirli bir frekansta yön değiştiren pozitif ve negatif yarı periyotlardan oluşur.
Diyotların Rolü: Diyotlar, akımın sadece bir yönde geçmesine izin veren yarı iletken elemanlardır. AC sinyali bir diyottan geçtiğinde, sadece pozitif yarı periyotların iletilmesine izin verir. Negatif yarı periyotlar ise bloke edilir.
Yarım Dalga Redresör: Tek bir diyot kullanıldığında, sadece sinyalin pozitif yarı periyotları iletilir. Negatif yarı periyotlar bloke edilir, bu nedenle sadece yarım dalga sinyali elde edilir.
Tam Dalga Redresör: İki veya dört diyot kullanarak, hem pozitif hem de negatif yarı periyotlar doğrultulur. Pozitif yarı periyotlar olduğu gibi geçerken, negatif yarı periyotlar da ters çevrilerek pozitif hale getirilir. Bu sayede, tam bir DC sinyali elde edilir.
Filtreleme: Doğrultulan sinyal, hâlâ AC’nin dalgalı doğasını barındırdığı için tam bir DC sinyali değildir. Bu nedenle, bir kondansatör gibi filtre devreleri kullanılarak sinyal düzleştirilir. Bu filtreleme işlemi, sinyaldeki dalgalanmaları (ripple) azaltarak daha pürüzsüz bir DC sinyali elde edilmesini sağlar.
Regülasyon: Bazı uygulamalarda, DC sinyalinin voltajı sabit tutulmalıdır. Bu durumda, bir voltaj regülatörü devresi kullanılır. Bu devre, çıkış voltajını sabit bir seviyede tutarak, girişteki dalgalanmalara rağmen kararlı bir DC çıkışı sağlar.
Redresör Seçimi Nasıl Yapılır, Seçim Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Akülü redresör seçimi yaparken dikkate alınması gereken birkaç önemli faktör vardır. Bu faktörler, redresörün kullanılacağı uygulama, akü tipi ve kapasitesi, güç gereksinimleri ve çevresel koşullara bağlı olarak değişir.
İşte akülü redresör tercihi yaparken göz önünde bulundurmanız gereken temel kriterler:
- Akü Tipi ve Kapasitesi
– Akü Tipi: Seçilen redresör, kullanılacak akü tipi ile uyumlu olmalıdır. Kurşun-asit, lityum-iyon, nikel-kadmiyum gibi farklı akü tipleri için uygun redresörler mevcuttur. Her akü tipi, şarj işlemi sırasında belirli voltaj ve akım seviyeleri gerektirir.
– Kapasite (Ah – Amper-saat): Akü kapasitesi, redresör seçimini doğrudan etkiler. Yüksek kapasiteli aküler için daha güçlü redresörler gerekebilir. Akü kapasitesi ne kadar yüksekse, redresörün sağladığı şarj akımı da o kadar yüksek olmalıdır.
- Şarj Akımı (A)
– Redresörün maksimum çıkış akımı, akünüzün kapasitesi ile uyumlu olmalıdır. Genel olarak, şarj akımı akü kapasitesinin %10’u ila %20’si kadar olmalıdır. Örneğin, 100 Ah kapasiteli bir akü için 10-20 Amper aralığında bir redresör tercih edilebilir.
- Çıkış Voltajı
– Redresörün çıkış voltajı, şarj edeceğiniz akünün nominal voltajına uygun olmalıdır. Akü tipine bağlı olarak, şarj voltajı biraz daha yüksek olabilir. Örneğin, 12V bir akü genellikle 13.8V ila 14.4V arasında bir şarj voltajına ihtiyaç duyar.
- Şarj Kontrol Özellikleri
– Modern redresörler genellikle şarj kontrolü için çeşitli özellikler sunar. Bu özellikler, akünün ömrünü uzatmak ve güvenli bir şarj işlemi sağlamak için önemlidir:
– Aşırı Şarj Koruması: Akünün aşırı şarj edilmesini önler.
– Aşırı Akım Koruması: Redresör çıkışında meydana gelebilecek aşırı akım durumlarını kontrol eder.
– Tam Otomatik Şarj: Akü dolduğunda redresör otomatik olarak şarj işlemini durdurur veya düşük güçte bir şarja geçer.
- Kullanım Ortamı ve Dayanıklılık
– Redresörün kullanılacağı çevresel koşullar da seçimde önemlidir. Tozlu, nemli veya yüksek sıcaklık gibi zorlayıcı ortamlarda kullanılacaksa, bu koşullara dayanıklı bir redresör tercih edilmelidir. Ayrıca, fan soğutması gibi soğutma çözümlerine sahip modeller daha uzun ömürlü olabilir.
- Verimlilik ve Enerji Tüketimi
– Redresörün verimliliği, enerji tüketimi ve işletme maliyetleri üzerinde doğrudan etkilidir. Yüksek verimli bir redresör, enerji kaybını minimize ederek daha düşük enerji maliyetleri sağlar.
- Üretici ve Garanti
– Güvenilir bir üreticiden redresör almak, cihazın uzun ömürlü ve performanslı çalışmasını sağlar. Ayrıca, garanti süresi ve teknik destek hizmetleri de önemli faktörlerdir.
Bu kriterler doğrultusunda, uygulamanız için en uygun akülü redresörü seçebilirsiniz. Özetle, akünüzün ihtiyaçları ve kullanım koşullarıyla uyumlu, güvenilir ve yüksek verimli bir redresör tercih etmeniz önemlidir.
